Αυτή τη στιγμή, η ανθρωπότητα μπορεί να παρακολουθεί το τελευταίο κεφάλαιο σε αυτό που είναι αναμφισβήτητα το μεγαλύτερο επιστημονικό έργο που έχει επιχειρηθεί ποτέ.
Αυτό το έργο είναι το ITER, το κολοσσιαίο διεθνές πείραμα για την αναπαράσταση της δύναμης του Ήλιου στη Γη, χρησιμοποιώντας πυρηνική σύντηξη για να εγκαινιάσει μια νέα εποχή ενέργειας χωρίς άνθρακα.
Το ITER μόλις εισήλθε στην πιο ευαίσθητη και κρίσιμη φάση του: τη συναρμολόγηση και τη σφράγιση της «καρδιάς» του αντιδραστήρα, του ίδιου του πυρήνα σύντηξης.
Φανταστείτε να προσπαθείτε να κατασκευάσετε ένα μικροσκοπικό αστέρι, υπό περιορισμό, σε μια κλίμακα που δεν έχει ξαναγίνει.
Αυτή είναι η αποστολή του ITER. Τριάντα περίπου έθνη συνεργάζονται για να ευθυγραμμίσουν μαγνήτες, θαλάμους κενού, υπεραγώγιμα συστήματα και τεχνολογία ελέγχου πλάσματος σε μια ενοποιημένη μηχανή.
Η τελική συναρμολόγηση του πυρήνα του αντιδραστήρα είναι το σημείο όπου η θεωρία, τα σχέδια και οι δεκαετίες μηχανικής τέμνονται – όπου η επιτυχία ή η αποτυχία θα αποκαλυφθούν με τον πιο έντονο τρόπο.
Γιατί αυτή η στιγμή έχει τόσο μεγάλη σημασία: η σύντηξη υπόσχεται σχεδόν απεριόριστη ενέργεια, με καύσιμο που προέρχεται από άφθονες πηγές όπως το δευτέριο στο θαλασσινό νερό, και απόβλητα που είναι πολύ λιγότερο επικίνδυνα από αυτά που βλέπουμε στους αντιδραστήρες σχάσης.
Εάν το ITER επιτύχει, θα ανοίξει το δρόμο για σταθμούς παραγωγής ενέργειας από σύντηξη που θα μπορούσαν να παρέχουν ηλεκτρική ενέργεια με ελάχιστο αποτύπωμα άνθρακα, μειωμένο κίνδυνο και μεγάλη διάρκεια λειτουργίας.
Αλλά η επίτευξη αυτού του στόχου δεν είναι μικρό κατόρθωμα.
Οι ανοχές είναι μικροσκοπικές, οι θερμικές καταπονήσεις τεράστιες και οποιαδήποτε μικροσκοπική απόκλιση θα μπορούσε να παραλύσει την απόδοση.
Οι συνθήκες αντίδρασης – εκατομμύρια βαθμοί πλάσματος που περιορίζονται από μαγνητικά πεδία, είναι εύθραυστες και αδυσώπητες.
Αυτή η φάση απαιτεί εξαιρετική ακρίβεια, συγχρονισμένα διαγνωστικά και πρωτόκολλα ασφαλείας που ωθούν τα όρια της μηχανικής.
Το χρονοδιάγραμμα του ITER εξακολουθεί να εκτείνεται σε αρκετά χρόνια.
Το έργο πρέπει να φτάσει στο «πρώτο πλάσμα», το σημείο όπου το ιονισμένο αέριο περιορίζεται και ελέγχεται με επιτυχία για πρώτη φορά.
Στη συνέχεια έρχεται η αύξηση της ισχύος, οι δοκιμές, η αντιμετώπιση προβλημάτων, η βελτίωση και η κλιμάκωση. Αλλά η είσοδος σε αυτή την τελική συναρμολόγηση σηματοδοτεί μια στιγμή μετάβασης: από την κατασκευή στην εκτέλεση, από το τολμηρό όραμα στη σκληρή φυσική.
Εάν αυτό επιτύχει, ο κόσμος θα μπορούσε να αποκτήσει το σχέδιο για απεριόριστη, καθαρή ενέργεια.
Εάν αποτύχει, τα μαθήματα θα διαμορφώσουν ακόμα τη φυσική του πλάσματος, την επιστήμη των υλικών, την υπεραγώγιμη μαγνητική και την κατανόησή μας για τα ακραία συστήματα.
Όπως και να ‘χει, βρισκόμαστε σε ένα από τα σπάνια σημεία καμπής όπου η ανθρώπινη φιλοδοξία, η διεθνής συνεργασία και η θεμελιώδης επιστήμη συγκλίνουν.
