Μια νέα ανάλυση ενός περίεργου μεταλλικού νέφους που περιβάλλει τον εξωπλανήτη WASP-49 b παρέχει περαιτέρω στοιχεία ότι μπορεί να γεννήθηκε από έναν ηφαιστειακό δορυφόρο, ο οποίος μπορεί να γίνει το πρώτο επίσημα αναγνωρισμένο «εξωφεγγάρι».
Οι επιστήμονες της NASA ανακάλυψαν νέα στοιχεία για ένα κολασμένο, ηφαιστειακό «εξωφεγγάρι» που περιφέρεται γύρω από έναν υπερθερμασμένο εξωγήινο κόσμο σχετικά κοντά στη Γη. Ο προτεινόμενος δορυφόρος, ο οποίος μπορεί να καλύπτεται με λάβα, πιθανότατα γέννησε ένα γιγάντιο μεταλλικό σύννεφο και θα μπορούσε σύντομα να έχει ένα βίαιο τέλος, σύμφωνα με μια νέα μελέτη.
Ο WASP-49 b είναι ένας γίγαντας εξωπλανήτης αερίου που έχει περίπου τρεις φορές μικρότερη μάζα από τον Δία και βρίσκεται 635 έτη φωτός από τη Γη. Ο εξωγήινος κόσμος, ο οποίος ανακαλύφθηκε το 2012, είναι εξαιρετικά κοντά στο άστρο της πατρίδας του, περιφέρεται γύρω του κάθε 2,8 ημέρες και έχει μέση θερμοκρασία περίπου 2.000 βαθμούς Φαρενάιτ (1.100 βαθμούς Κελσίου).
Το 2017, οι επιστήμονες εντόπισαν ένα γιγάντιο σύννεφο νατρίου να περιστρέφεται γύρω από το WASP-49 b. Αρχικά, αυτό το εύρημα μπέρδεψε τους ερευνητές, επειδή ο εξωπλανήτης και το άστρο του δεν θα μπορούσαν να παράγουν αυτό το στοιχείο σε τόσο μεγάλη κλίμακα. Αλλά αργότερα συνειδητοποίησαν ότι το περίεργο σύννεφο μπορεί να εκτοξεύεται από ένα ηφαίστειο εξωφεγγάρι. Ωστόσο, η περαιτέρω έρευνα σχετικά με αυτό ήταν αργή, επειδή το νέφος νατρίου συχνά επισκιάζεται από τα πιο ογκώδη αντικείμενα που περιστρέφεται.
Στη νέα μελέτη, που δημοσιεύτηκε στις 30 Σεπτεμβρίου στο The Astrophysical Journal Letters, οι επιστήμονες ανέλυσαν δεδομένα που συλλέχθηκαν τα τελευταία χρόνια, αποκαλύπτοντας νέες πληροφορίες για το παράξενο σύννεφο.
Το αξιοσημείωτο εύρημα ήταν ότι κατά μέσο όρο 220.000 λίβρες (100.000 κιλά) νατρίου εγχέονται στο σύννεφο κάθε δευτερόλεπτο, το οποίο είναι πολύ περισσότερο από το WASP-49 b ή το αστέρι του που θα έπρεπε θεωρητικά να περιέχει, είπαν οι ερευνητές. “Τα στοιχεία είναι πολύ πειστικά ότι κάτι άλλο εκτός από τον πλανήτη και το αστέρι παράγει αυτό το σύννεφο”, δήλωσε η συν-συγγραφέας της μελέτης Rosaly Lopes, πλανητική γεωλόγος στο Jet Propulsion Laboratory (JPL) της NASA.
Εάν επιβεβαιωθεί, ο εκρηκτικός δορυφόρος του WASP-49 b θα είναι το πρώτο επίσημα αναγνωρισμένο εξωφεγγάρι – ένα φεγγάρι έξω από το ηλιακό μας σύστημα – το οποίο «θα ήταν αρκετά εξαιρετικό», πρόσθεσε ο Λόπες.
Εκτός από το μέγεθος του νέφους, η τροχιά του στο διάστημα υποδηλώνει την προέλευσή του από την εξωσελήνη. Το σύννεφο κινείται γρηγορότερα από τον πλανήτη με «έναν τρόπο που θα φαινόταν αδύνατο, εκτός και αν είχε δημιουργηθεί από ένα άλλο σώμα που κινείται ανεξάρτητα και ταχύτερα από τον πλανήτη», έγραψαν οι ερευνητές στη δήλωση.
«Πιστεύουμε ότι αυτό είναι ένα πραγματικά κρίσιμο αποδεικτικό στοιχείο», δήλωσε στη δήλωση η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Apurva Oza, πρώην επιστήμονας της JPL που τώρα εργάζεται στο Caltech. «Το σύννεφο κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση που η φυσική μας λέει ότι θα έπρεπε να κινείται αν ήταν μέρος της ατμόσφαιρας του πλανήτη».
Το σύννεφο έχει παρόμοια χαρακτηριστικά με τα γιγάντια λοφία διοξειδίου του νατρίου, του καλίου και του θείου που βρίσκονται στο ηλιακό μας σύστημα: το ηφαιστειακό φεγγάρι του Δία Io εκτοξεύει τέτοιους πίδακες που μπορούν να αναπτυχθούν έως και 1.000 φορές ευρύτεροι από τον αέριο γίγαντα. “Λόγω της Io, γνωρίζουμε ότι είναι πιθανό ένα ηφαιστειακό εξωφεγγάρι”, είπε ο Lopes.
Οι ερευνητές έχουν διατυπώσει τη θεωρία ότι το εξωφεγγάρι που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από το WASP-49 b θα μπορούσε να είναι τόσο μεγάλο όσο το φεγγάρι της Γης. Εάν συμβαίνει αυτό, η ποσότητα νατρίου που αντλείται από την εξωσελήνη, σε συνδυασμό με ένα φαινόμενο συμπίεσης που προκαλείται από τη βαρύτητα του εξωπλανήτη, θα εξαφανίσει τελικά το εξωγήινο φεγγάρι.
«Αν υπάρχει πραγματικά ένα φεγγάρι εκεί, θα έχει ένα πολύ καταστροφικό τέλος», είπε ο Oza.
Πού είναι όλα τα εξωφεγγάρια;
Οι επιστήμονες δεν ανακάλυψαν ποτέ επίσημα εξωφεγγάρι. Ωστόσο, έχουν βρει πολλούς υποψηφίους, συμπεριλαμβανομένης μιας σειράς πιθανών εξωφεγγαριών που ονομάστηκαν «οι πλονέτες» και ένα πιθανό παγωμένο φεγγάρι που κάποτε θεωρούνταν «εξωγήινη μεγαδομή».
Αλλά οι επιστήμονες είναι βέβαιοι ότι υπάρχουν εξωφεγγάρια, επειδή υπάρχουν εκατοντάδες φεγγάρια στο ηλιακό σύστημα – που σημαίνει ότι τα περισσότερα αστρικά συστήματα πιθανότατα έχουν τουλάχιστον ένα. Ωστόσο, για να επιβεβαιώσουν την ύπαρξη αυτών των φεγγαριών, οι αστρονόμοι πρέπει να παρακολουθήσουν τους δορυφόρους να διασχίζουν μπροστά από τους εξωπλανήτες που τους φιλοξενούν, κάτι που είναι εξαιρετικά δύσκολο από τόσο μακριά.
Ως αποτέλεσμα, η εύρεση των άπιαστων δορυφόρων είναι μία από τις τρέχουσες προτεραιότητες για το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb.
